JÜT HALI YIKAMA

Dayanıklılığı, hafifliği ve birbirinden farklı tasarımlarıyla göz dolduran hasır halı çeşitleri, son dönemin favori dekorasyon ürünlerinden biridir. Kullanıldığı ortama estetik bir görüntü kazandıran ve temizliği son derece kolay olan hasır halılar, zeminde yaygı olarak kullanılması yanı sıra bazı yörelerde seccade ve piknik örtüsü olarak da tercih edilir. Zengin motif ve desen işlemeleri ile günümüz dekorasyon stilleriyle de bağdaşan hasır halılar  yaşam alanlarının hemen her köşesinde pratik kullanım sağlar.

HASIR HALI NEDİR?

Hasır halı, kilim ve jüt çeşitleri, bataklıklarda kendi kendine yetişen ve sazlık olarak adlandırılan otların kuru saplarıyla örülür. Eski tarihlerde kırsal alanlarda ev ve cami zeminlerini kaplayan hasır halılar, tavan ve duvar kaplaması olarak da kullanılmıştı. Osmanlı döneminden bu yana süregelen el sanatlarından biri olan hasır, dokumacılık alanında da yaygın olarak kullanılan bir sanat koludur. Dokumacılık için kullanılan farklı boyutlardaki sazların incelik ve kalınlığına göre adlandırılan hasır halılar, Osmanlı döneminde Trablus hasırı, Mısır hasırı ya da kaba asır olarak adlandırılırdı. Günümüzde ise genellikle naylon hasır modelleri, endüstriyel makineler ile örülür.

 HASIR HALI NASIL YAPILIR?

Yakın tarihe kadar ise hasır halılar, dokuma tezgahları arasına gerilen liflerin bir altından, bir üstünden geçirilmesiyle örülürdü. Modern teknolojik yöntemlerin yaygınlaşmasıyla birlikte artık bu tür halılar profesyonel endüstriyel makinelerde üretilir. Kullanılacağı alana göre farklı renkler ile boyanan ve çeşitli desenlerle bezenen hasır halılar dekoratif olmasının yanı sıra işlevsel özellik de sunar. Halen Anadolu'nun kırsal alanlarında kilim, halı ve seccade olarak kullanılan modeller yer alır. Seccade hasır halılarda, yalın tasarımların yanı sıra dini motifler de kullanılır.

Hasır ile çok benzer olan jüt halılar da tıpkı sazlar gibi bitkisel gövde liflerinin dokunması ile elde edilir. Parlak görünümünü her daim koruyan ve "Altın elyaf" olarak bilinen jüt halıların hammaddesi olan lifler önce kurutulur, daha sonra dokuma için fabrikaya gönderilir. İnce veya kalın düğümden elde edilen hasır jüt halı formları, dekorasyonda farklı tarzlara hitap etmesi yanı sıra çift taraflı olarak kullanılabildiği için farklı kullanım zevki sunar.

HASIR HALI KULLANIMI NASIL OLMALIDIR?

Hasır halılar, doğal bitki liflerinden üretildiği için kullanım alanı son derece geniştir. Ayrıca hafif olması sayesinde kolay taşınabilirliği de son zamanlarda hasır halılara olan talebi artırmıştır. Sıcak yaz günlerinde dokuma halı tercih etmeyenler için oldukça ideal ve pratik kullanım sunan hasır halılar, kullanım sırasında dikkatli olunması gereken türlerdir. Güneş ışığı alan iç mekânlarda son derece dekoratif bir öge şeklinde olsa da direkt güneş ışığı hasır liflerine zarar verebilir. Bu nedenle daha çok kapalı alanlarda kullanılması önerilir.

Hasır halıların kullanıldığı alanlarda üzerine gelecek koltuk ayakları, sivri uçlu eşyalar ya da ağır sehpa ya da masa gibi ürünlerin olmadığından emin olunmalıdır. Bu tür eşyalar ile birlikte kullanılması gerekiyorsa, eşya ayaklarına keçe formunda tamponlar yerleştirilmelidir. Hatta belirli aralıklarla eşyaların yerinin ya da halılın yönünün değiştirilmesi gerekir. Aksi halde ağır eşyalar zamanla lif elyafları üzerinde geri döndürülemez hasarlara sebep olabilir.

Hasır jüt halıların kullanıldığı alanların daha az insan trafiğine maruz kalan bölgeler olmasına özen gösterilmesi gerekir. Antre, koridor ve kapı giriş-çıkışlarında kullanılan hasır jüt halıların ipliklerinde zamanla sertleşme, ezilme ve yıpranma meydana gelebilir.

HASIR HALI NASIL TEMİZLENİR?

Hasır jüt halılar, tamamen geri dönüştürülebilir olduğundan çevreye ve insan sağlığına zararlı değildir. Özellikle çocuklar ve bebekler için oldukça güvenli bulunan bu tür halılar, aynı zamanda narin oldukları için temizliği konusunda ekstra dikkat ister. Tozlanan hasır jüt halılar basitçe silkelenebilir ya da elektrik süpürgesinin fırçasız ucuyla yumuşak şekilde süpürülebilir. Bunun dışında eğer halı üzerine bir şey döküldüyse beklemeden harekete geçilmeli ve dökülen sıvı yayılmadan temiz bir bezle tampon yapılarak fazlalılığı alınmalıdır. Daha sonra nemli bir bezle narince silinmeli, asla ağartıcı (çamaşır suyu, kostik, ovma kremi vb.) temizlik ürünleri kullanılmamalıdır.

Nemli bezle silme işlemi dairesel hareketlerle yapılmalı, sert şekilde ovma işleminden kaçınılmalıdır. Aksi halde hasır iplerinin büküm ve örgü formlarına zarar verilebilir. Şayet halı üzerindeki leke silme işlemi sonrası yok edilemezse, çamaşır makinesinin narin formunda ve 30 derece sıcaklıkta yıkanmalıdır. Kurutma işlemi direkt güneş altında olmamalı, hasır halının serin bir yerde kendi kendine kuruması beklenmelidir. Bu esnasında temizlenen bölge ve halı tamamen kuruyana dek üzerine basılması uygun değildir. Çıkmayan inatçı lekeler için detaylı hasır temizliği konusunda profesyonel halı yıkama fabrikalarından ya da kuru temizleme firmalarından destek alınabilir.